Machine learning is zeer populair en ook in de wereld van elektronische factuurverwerking maakt het zijn intrede. Maar wat is machine learning precies? Welke kansen biedt het voor accountants en ondernemers? Is dit de toekomst van factuurverwerking? In dit artikel worden drie toepassingen van machine learning in het elektronische factuurverwerkingsproces beschreven. Daarnaast wordt inzicht gegeven in de ervaringen en plannen met machine learning van Zenvoices, een nieuwe cloudoplossing voor factuurverwerking.
Wat is machine learning?
Machine learning is de mogelijkheid dat software zelf, zonder geprogrammeerd te worden, een taak steeds beter leert uit te voeren. Machine learning is niet nieuw; al sinds de jaren ’50 van vorige eeuw wordt er actief onderzoek naar gedaan. Toepassingen van machine learning zijn overal om ons heen te vinden, zonder dat we hier vaak van op de hoogte zijn. Google gebruikt bijvoorbeeld machine learning om te bepalen welke zoekresultaten bovenaan getoond moeten worden en welke advertenties het meest winstgevend zijn. Door nieuwe technieken en de toenemende rekenkracht van computers worden de resultaten van machine learning steeds beter. Ook is het dankzij cloud computing eenvoudiger geworden om machine learning op grote schaal toe te passen.
Herkennen van boekingsgegevens in documenten
Eén van de eerste stappen in het elektronisch factuurverwerkingsproces is het inlezen van een factuur. In deze stap heeft software de taak om boekingsgegevens zoals factuurnummer, -datum, btw- en totaalbedragen in een document te herkennen. In de praktijk komen facturen voor in verschillende bestandsformaten, zoals PDF, UBL, XML en Word. Hierdoor is het herkennen van gegevens niet altijd eenvoudig. Binnen deze formaten kan onderscheid gemaakt worden tussen gestructureerde en ongestructureerde documenten, en met name de laatste variant is moeilijk om automatisch in te lezen.
Gestructureerde documenten zijn opgebouwd volgens een vaste structuur, waardoor gegevens eenvoudig door software ingelezen kunnen worden. De gegevens staan dan immers altijd op dezelfde plaats in het document en vaak zijn er ook afspraken gemaakt over het formaat en de betekenis van de gegevens. Een bekend voorbeeld hiervan is de UBL-factuur. Ongestructureerde documenten hebben daarentegen geen vaste structuur. Voorbeelden hiervan zijn PDF- of gescande documenten. Het inlezen van deze documenten wordt ook wel ‘scan & herken’ genoemd.
Met machine learning kunnen ongestructureerde documenten automatisch met een hoge nauwkeurigheid ingelezen worden. Als een document gescand is, kan ten eerste met behulp van machine learning het document omgezet worden naar tekst. Dit proces heet Optical Character Recognition (OCR). Voor documenten die al tekst bevatten, zoals digitaal gemaakte PDF documenten, kan deze stap overgeslagen worden. Hierna kunnen met machine learning de boekingsgegevens herkend worden in het document. Het doel is hierbij om per boekingsveld (factuurnummer, -datum, totaalbedrag, etc.) de juiste waarde in het document te herkennen. Als een gebruiker vervolgens na de herkenning aangeeft welke gegevens wel of niet juist herkend zijn, kan de software kennis opbouwen en leren om in de toekomst boekingsgegevens beter te gaan herkennen.
Beide technieken worden door Zenvoices gebruikt om digitale en gescande facturen in te lezen. Als verkeerde gegevens herkend worden, dan leert de software automatisch op basis van de correcties van een gebruiker de juiste gegevens te herkennen. Een gebruiker wordt dus niet expliciet gevraagd om de herkende gegevens te beoordelen. Momenteel wordt kennis opgebouwd per administratie, maar later dit jaar wordt het ook mogelijk om anoniem en na toestemming kennis te delen met externe administraties. De verwachting is dat de factuurherkenning hierdoor sneller zal verbeteren, wat zal resulteren in een grotere tijdsbesparing.
Controleren van facturen
Een volgende stap in het factuurverwerkingsproces is het controleren van facturen. Wanneer een factuur automatisch ingelezen is, moet niet alleen gecontroleerd worden of de gegevens op de factuur correct zijn, maar ook of de factuur correct ingelezen is. Met name wanneer met scan & herken software gewerkt wordt is dit laatste belangrijk vanwege de hogere kans op herkenfouten. Met machine learning kunnen facturen die afwijken van de historie automatisch herkend worden en ter controle aangeboden worden bij een gebruiker. Zowel incorrecte of afwijkende facturen en inleesfouten kunnen hiermee automatisch gedetecteerd worden.
Een eenvoudig voorbeeld: iedere maand ontvangt een bedrijf een factuur van een leverancier à 150 euro. Een nieuwe factuur van deze leverancier à 165 euro wordt ingelezen. Machine learning detecteert dat dit bedrag afwijkt van normaal en geeft een waarschuwing aan de gebruiker.
Zenvoices is bezig met de ontwikkeling van een dergelijk controlesysteem en verwacht deze eind dit jaar te lanceren. Dit sluit aan op haar visie dat de rol van de gebruiker geleidelijk zal veranderen van het inboeken van facturen naar het controleren van het automatische factuurverwerkingsproces.
Boeken van facturen
Nadat een factuur ingelezen en gecontroleerd is, kan deze geboekt worden. Op dit moment dient de juiste crediteur/debiteur gekozen te worden en dienen boekingsregels gemaakt te worden. Een boekingsregel bestaat doorgaans uit een grootboekrekening, btw-code en/of percentage, bedrag en eventuele verbijzondering (kostenplaats, dossier, etc.).
Het boeken van facturen kan geautomatiseerd worden op basis van vooraf gedefinieerde ‘als … dan’ regels, bijvoorbeeld ‘als omschrijving telefoonkosten bevat, gebruik dan grootboekrekening 4430 telefoonkosten’ of ‘als regelbedrag groter dan 450 euro, gebruik dan grootboekrekening 0100 inventaris’. Deze regels kunnen toegepast worden op een boeking en zodoende automatisch een boekingsvoorstel genereren. Dit wordt ook wel Robotic Accounting genoemd. Ook complexe boekingen, bestaande uit meerdere boekingsregels, kunnen hierdoor automatisch gemaakt worden.
Met machine learning kunnen in historische boekingen patronen herkend worden en suggesties gegeven worden voor het aanmaken van nieuwe ‘als … dan’ regels. Het gebruik van Robotic Accounting wordt hierdoor eenvoudiger. Zenvoices test op dit moment met deze toepassing van machine learning en verwacht deze eind dit jaar beschikbaar te stellen voor haar gebruikers.
Veelbelovende technologie
Met machine learning is vergaande automatisering van het elektronische factuurverwerkingsproces mogelijk. Het is een veelbelovende technologie, die door Zenvoices toegepast wordt voor het inlezen van facturen en later dit jaar ook voor het controleren en boeken van facturen. Zenvoices heeft grote plannen met machine learning en verwacht het verwerken van facturen hiermee aanzienlijk te kunnen vereenvoudigen en versnellen.
Over de auteur
Nik Schuiling is softwareontwikkelaar en datawetenschapper. In 2016 heeft hij Zenvoices opgericht om factuurverwerking makkelijker te maken voor accountants en ondernemers.
Bovenstaande artikel is op 12 september 2017 gepubliceerd in het rapport Scannen en herkennen van boekingsdocumenten en elektronische factuurverwerking op basis van robotic accounting 2017 van Onderzoeksbureau GBNED.